Trong cuộc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p x©m lư­îc, nh©n d©n §«ng La mét lßng ®i theo §¶ng, s½n sµng chiÕn ®Êu, hy sinh, b¶o vÖ §¶ng, b¶o vÖ chÝnh quyÒn, b¶o vÖ xãm lµng, gãp phÇn vµo sù nghiÖp gi¶i phãng d©n téc, nhiÒu ®ång chÝ §¶ng viªn, nhiÒu anh chÞ em du kÝch bÞ giÆc b¾t tra tÊn ®Õn chÕt vÉn gi÷ v÷ng niÒm tin chiÕn th¾ng. Cã nh÷ng lóc phong trµo c¸ch m¹ng bÞ ®µn ¸p ®Ém m¸u nh­ng nh©n d©n §«ng La vÉn tin t­ëng vµo sù th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng, quyÕt t©m b¸m ®Êt, b¸m lµng, dòng c¶m chiÕn ®Êu chèng thï trong giÆc ngoµi, diÖt ¸c trõ gian. Tuy khã kh¨n thiÕu thèn, nhiÒu gia ®×nh ®· tù nguyÖn ch¾t chiu tõng h¹t g¹o, gãp vµo hò g¹o nu«i qu©n, ®ãn tiÕp, ®ïm bäc, nu«i d­ìng th­¬ng binh, b¶o vÖ, nu«i dÊu c¸n bé c¸ch m¹ng. D­íi sù l·nh ®¹o cña chi bé Huy Quang, nh©n d©n §«ng la ®· s¸t c¸nh, cïng bé ®éi chñ lùc phôc kÝch ®¸nh trËn ®­êng 10 ngµy 17/11/1952, giµnh th¾ng lîi to lín, lµm cho qu©n ®Þch  thiÖt h¹i nÆng 01 tiÓu ®oµn c¬ giíi cã lÝnh yÓm hé víi 23 xe t¨ng vµ xe bäc thÐp, tiªu diÖt vµ lµm bÞ th­¬ng trªn 100 tªn ®Þch, ph¸ huû 19 xe c¸c lo¹i .§©y lµ trËn ®¸nh ®· l­u danh vµo sö s¸ch gãp phÇn xøng ®¸ng t¹o nªn chiÕn th¾ng lÞch sö §iÖn Biªn Phñ n¨m 1954.

Trong nh÷ng n¨m kháng chiến chèng Mü cøu n­íc, §¶ng bé vµ nh©n d©n §«ng La ®· tÝch cùc lao ®éng s¶n xuÊt, tËp trung nh©n lùc, tÊt c¶ cho s¶n xuÊt, tÊt c¶ ®Ó ®¸nh th¾ng giÆc Mü x©m l­îc “Víi tinh thÇn: §ång ruéng lµ chiÕn tr­êng, cuèc cµy lµ vò khÝ, nhµ n«ng lµ chiÕn sÜ” §¶ng bé vµ nh©n d©n §«ng La ®· giµnh ®ư­îc nh÷ng th¾ng lîi míi trªn mÆt trËn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. N¨m 1965 §«ng La lµ mét trong nh÷ng x· cña tØnh Th¸i B×nh ®¹t n¨ng suÊt lóa 5 tÊn/ ha, gãp phÇn cïng nh©n d©n Th¸i B×nh h¸t vang bµi ca 5 tÊn thãc ®Ó gãp phÇn ®¸nh Mü, §¶ng bé vµ nh©n d©n §«ng La cßn lµm trßn nghÜa vô cña mét hËu ph­¬ng lín víi phong trµo “Thãc thõa c©n, qu©n v­ưît møc”. Gãp phÇn cïng víi qu©n vµ d©n c¶ n­íc lµm lªn chiÕn th¾ng lÞch sö 30 th¸ng 4 n¨m 1975 gi¶i phãng hoµn toµn miÒn Nam, thèng nhÊt ®Êt n­íc, non s«ng thu vÒ mét mèi.

Trong hai cuéc kh¸ng chiÕn vÜ ®¹i gi¶i phãng d©n téc vµ b¶o vÖ Tæ quèc. §¶ng bé, nh©n d©n §«ng La ®· chi viÖn nhiÒu cña c¶i vËt chÊt vµ ®· tiÔn ®­a h¬n 2.000 l­ît con em lªn ®­ưêng nhËp ngò, hµng tr¨m TNXP, d©n c«ng ho¶ tuyÕn ®· tham gia chiÕn ®Êu gi¸p mÆt víi qu©n thï gi÷a nh÷ng lµn m­a bom, b·o ®¹n trªn kh¾p c¸c chiÕn tr­êng, trong ®ã cã 205 ng­êi con ­ưu tó cña quª h­ư¬ng ®· anh dòng hy sinh ®Ó ®Êt n­ưíc ta në hoa ®éc lËp kÕt tr¸i tù do, 136 ®ång chÝ Th­ư¬ng binh, 79 ®ång chÝ BÖnh binh, 231 ng­êi bÞ nhiÔm chÊt ®éc ho¸ häc, hµng ngµn ®ång chÝ lµ sü quan, h¹ sÜ quan, bé ®éi phôc viªn, xuÊt ngò, TNXP, D©n c«ng ho¶ tuyÕn ®· cèng hiÕn søc lùc, trÝ tuÖ cho sù nghiÖp gi¶i phãng d©n téc, thèng nhÊt ®Êt nư­íc, cßn ®ã biÕt bao c¸c ®ång chÝ lµ du kÝch chèng Ph¸p, d©n qu©n tù vÖ vµ nhiÒu gia ®×nh, dßng hä, ®· kh«ng sî hy sinh, kh«ng sî kÎ ®Þch ph¸t hiÖn, vÉn dòng c¶m chiÕn ®Êu, nu«i dÊu, b¶o vÖ c¸n bé c¸ch m¹ng. H×nh ¶nh ®ã cßn l­ưu ®Ëm trong t©m trÝ bao ng­êi d©n §«ng La.

Vinh dù cho x· §«ng La trong 03 ®ît phong tÆng danh hiÖu bµ mÑ VNAH, ®Þa ph­ư¬ng ®· cã 14 bµ mÑ ®ư­îc phong tÆng vµ truy tÆng danh hiÖu cao quý ®ã. HiÖn nay, cã 01 mÑ cßn sèng ®­ưîc Liªn ®oµn Lao ®éng tØnh Th¸i B×nh nhËn phông d­ưìng ®Õn cuèi ®êi.

Víi nh÷ng thµnh tÝch Êy, §«ng La ®· ®ư­îc tÆng th­ëng 1 Hu©n ch­¬ng ChiÕn c«ng h¹ng ba, 2 Hu©n ch­¬ng Lao ®éng h¹ng 3 vÒ c«ng t¸c TBLS. NhiÒu B»ng, GiÊy khen cho c¸c ban ngµnh ®oµn thÓ, nhiÒu c¸n bé ®¶ng viªn, lùc l­ưîng vò trang vµ nh©n d©n ®­ưîc tÆng thư­ëng Hu©n, Huy chư­¬ng , B»ng khen vÒ thµnh tÝch trong 2 cuéc kh¸ng chiÕn chèng ngo¹i x©m vµ x©y dùng ®Êt nư­íc, ®ã lµ nh÷ng ®ãng gãp ®¸ng tù hµo cña §¶ng bé vµ nh©n d©n §«ng La, nh÷ng ®ãng gãp ®ã lu«n ®­ưîc «n l¹i ®Ó nh¾c nhë c¸c thÕ hÖ mai sau cÇn nhËn thøc ®Çy ®ñ s©u s¾c, gi¸ trÞ cao quý cña ®éc lËp tù do cña ®Êt nư­íc ®· ®­ưîc ®æi b»ng xư­¬ng m¸u vµ sù hy sinh cña c¸c thÕ hÖ cha anh ®i tr­íc.

Cïng víi viÖc lµm t×nh nghÜa thÓ hiÖn sù ®Òn ¬n ®¸p nghÜa, viÖc x©y dùng nhµ bia ghi tªn liÖt sü còng lµ nguyÖn väng cña §¶ng bé vµ nh©n d©n §«ng La ®­ưîc Êp ñ nhiÒu n¨m, ®Õn n¨m 1995 víi nguån vèn cña ®Þa phư­¬ng vµ c«ng søc ®ãng gãp cña nh©n d©n, cïng víi sù c«ng trî cña Bé L§TBXH, ngµy 27/7/1995 ®Þa ph­ư¬ng ®· khëi c«ng x©y dùng c«ng tr×nh ®Òn ¬n ®¸p nghÜa nµy, cïng víi quÇn thÓ di tÝch quèc gia §Òn - §×nh Cæ Dòng.